Derdmend (Zakir Remiyev) Doğumunun 160. Yılında Enstitümüzde Anıldı

Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsünün İdil-Ural Türklerinin meşhur şairi Derdmend (Zakir Remiyev)’in doğumunun 160. yılı onuruna düzenlediği “İdil-Ural Türklerinin Toplumsal ve Kültürel Tarihinde Remiyevler Ailesinin Yeri” konulu uluslararası toplantı 21 Kasım’da gerçekleşti.  

Toplantının açılış konuşmalarını MÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Prof. Dr. Okan Yeşilot ve Tataristan Cumhuriyeti’nin Türkiye’deki Yetkili Temsilcisi Ayrat Gataullin yaptı. Toplantı kapsamında MÜ Fen- Edebiyat Fakültesi giriş katında Türkiye Cumhuriyeti Eski Kazan Başkonsolosu Sayın Turhan Dilmaç’ın “Tataristan Fotoğrafları” sergisi açıldı.

Toplantıda İdil-Ural bölgesinde 19. yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın başında gerçekleştirdikleri hayırseverlik hizmetleri ile tanınan Zakir ve Şakir Remiyev kardeşlerin faaliyetleri ve Remiyevler soyunun tarihi ele alındı. Toplantıda yurt içinden ve yurt dışından İdil-Ural kökenli birçok konuşmacı yer alırken farklı ülkelerden gelen Remiyev ailesi üyeleri de misafir olarak bulundu.

Prof. Dr. Emine Gürsoy-Naskali’nin oturum başkanlığını yaptığı “Remiyevler: Aile Tarihçesi ve Hatıralar” başlıklı birinci oturumda üç katılımcı bildiri sundu. Toplantının sekreteri, MÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Öğr. Gör. Dr. Liaisan Şahin, Remiyevler ailesini ve Tatar kültür tarihinde yaptıkları hizmetleri açıkladı. Remiyevler ailesine mensup olan, Bilkent Üniversitesi emekli öğretim üyesi Gönül Pultar, Remiyevler soyunun şeceresini verirken ailenin ünlü bireylerini tanıttı. Finlandiya Tatarları İslam Cemaati Onursal Başkanı, Helsinki Üniversitesi öğretim üyesi Okan Daher, Finlandiya’da Tatarların eğitimine ve kültürel gelişimine büyük katkısı bulunan Arif Rami’yi anlattı.

Prof. Dr. Gülşen Seyhan Alışık’ın oturum başkanlığını yaptığı “Remiyevler Ailesinin En Ünlü Üyesi Zakir Remiyev (Derdmend)’in Eserleri” başlıklı ikinci oturumda Zakir Remiyev’in şairlik yönü ele alınarak eserleri çeşitli yönlerden değerlendirildi. İnönü Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ramilya Yarullina Yıldırım Derdmend’in eserlerinde işlenen vatan ve millet konusunu ele aldı. Kafkas Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Çulpan Zaripova Çetin, Derdmend’in eserlerinde Doğu ve Batı felsefesinin sentezini analiz etti.

Prof. Dr. Nadir Devlet’in oturum başkanlığını yaptığı “Remiyevlerin İdil-Ural Türklerinin Toplumsal ve Kültürel Hayatın Katkıları” başlıklı üçüncü oturumda dört konuşmacı bildiri sundu. Tataristan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Şehabeddin Mercani Tarih Enstitüsü öğretim üyesi Marat Gibatdinov, İdil-Ural Türklerinde 19. yüzyılın sonu-20. yüzyılın başlarında kültür ve eğitim faaliyetlerini değerlendirdi. Aynı kurumun öğretim üyesi Lale Murtazina, Remiyev kardeşlerin İdil-Ural Türklerinin eğitim çalışmalarına yaptıkları katkıları anlattı. Ankara Üniversitesi doktora öğrencisi İlyas Miftahov, Remiyevlerin İdil-Ural bölgesi Türkleri basınına verdiği desteklerini anlattı ve Remiyevlerin desteği ile çıkan Şura dergisi hakkında bilgi verdi. Başkurdistan Devlet Üniversitesi öğretim üyesi ve Başkurdistan Devlet Opera ve Bale Tiyatrosu sanatçısı Marat Şaripov, Başkurdistan’da Zakir Remiyev ve Şakir Remiyev kardeşlerin mirasının öğrenilmesi ve tanıtılması için yapılan çalışmaları anlattı.

Toplantının bundan sonraki bölümü şiir ve müzik dinletisine ayrıldı. Başkurdistan Devlet Üniversitesi öğretim üyesi ve Başkurdistan Devlet Opera ve Bale Tiyatrosu sanatçısı Marat Şaripov, piyano eşliğinde Derdmend’in şiirlerini ve şiirlerine bestelenen şarkıları icra etti. İcra edilen eserler arasında Anadolu Üniversitesi Konservatuar Bölümü öğretim üyesi Amine Aygistova tarafından Derdmend’in Kaleme Hitap adlı şiirine bestelenen eseri de bulunmaktaydı. Amine Aygistova da toplantıda hazır bulundu ve bestenin yaratılış sürecini anlattı.

Toplantının kapanış oturumunda Remiyevler ailesinin üyesi, Beykent Üniversitesi öğretim üyesi Ali Vahit Turhan’ın başkanlığında toplantı çalışmalarının değerlendirilmesi yapıldı. Toplantıda sunulan bildirilerin bir yayın haline getirilmesi ortak bir arzu olarak dile getirildi. Son söz olarak Türk dünyasının Remiyev kardeşler gibi önemli ama az tanınan tarihî şahsiyetlerinin konferanslar dizisiyle tanıtılmasına devam edilmesi temennisi yapıldı.

Konferans ve serginin düzenlenmesinde Tataristan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı, Bütün Dünya Tatar Kongresi, Tataristan Cumhuriyeti Türkiye Yetkili Temsilciliği ve “TatarstanTrade House” San. ve Tic. Ltd. Şirketi sponsorluk desteği verdi.

TRT Dış Yayınlar Tatarca Masası Sorumlusu Sagit Hayri, konferansı baştan sona takip ederek çekim yaptı, katılımcılar ve konuklarla söyleşiler gerçekleştirdi.